De zin van de zin

 

Wanneer we het over communicatie hebben, is men het erover eens dat non verbale communicatie het belangrijkste onderdeel van communicatie is. Er zijn verschillende ideeën over de percentageverdeling, maar laten we zeggen dat communicatie voor 60% uit lichaamstaal bestaat, 30% uit de stemklank en slechts 10% uit woorden. Dit wetende stel ik mezelf graag de vraag: “Wat is dan de zin van de zin?”

Het blijft iets fascinerend, want over het algemeen zijn we druk bezig met het zoeken naar (de juiste) woorden. We proberen daarmee indruk te maken, ons niveau te laten zien (of gelden) of gebruiken het simpelweg om er grappig mee te zijn. Zo gebruikt de een heel veel woorden, de andere moeilijke woorden en weer een ander reageert op de woorden van de ander. Zelf ben ik een fan van de woordgrap, dus ik schaar me onder de mensen die grappig zijn met woorden. Als liefhebber van het spelen van improvisatietheater en cabaret vast een goed teken. Bij die tak van sport is de gevatheid van woorden belangrijk, maar ook daar geldt dat juist stemklank en vooral lichaamstaal echt zorgen dat de grap aanslaat of niet.

 

Lichaamstaal

Lichaamstaal is soms erg duidelijk. Iemand met de armen strak over elkaar straalt uit gesloten te zijn en creëert afstand. Daarnaast bestaat er lichaamstaal wat onbewust opvalt. Wanneer je van een afstandje kijkt naar een gesprek zie je meestal wel wie het meest dominante, zeg maar extraverte, type is en wie meer het introverte type is tijdens een gesprek. Op een of andere manier lijkt het zo dat het extraverte type de leiding heeft, beter in zijn vel zit of het krachtigst is, maar dat is een veel gemaakte vergissing. De introverte persoon wordt vaak onderschat. Terwijl het extraverte type als “gespreksleider” heel hard aan het werk is, is de introverte luisteraar krachtig aan het analyseren en nadenken en vormt deze zo een mening vanuit een passief ogende houding.

Naast het verschil tussen extravert en introvert, heb je ook nog eens het verschil tussen hoge status en lage status. Dit statusverschil doet iets met de mens. Ga maar eens bij jezelf na, wanneer je oog in oog staat met onze minister-president voer je waarschijnlijk op een hele andere manier een gesprek dan wanneer je dit doet met een nieuw vriendje of vriendinnetje van je zoon of dochter. Niet dat de ene mens nou beter is dan de ander, maar je houding (en dus lichaamstaal) is snel anders wanneer jij de zogenaamde hoge of juist lage status hebt tijdens een gesprek.

Bij de training over het sollicitatiegesprek oefen ik altijd met deze hoge en lage status. Deze status kan namelijk prima wisselen gedurende een gesprek. Grappig genoeg vindt men tijdens deze training vaak de hoge status veel ongemakkelijker dan de lage status. Ook hier geldt dat er soms hard gewerkt moet worden door de persoon met de hoge status. Dit komt voornamelijk vanuit het verwachtingspatroon van zowel de ander als vanuit jezelf, wat ook nog eens demonstratief wordt ondersteund door die inmiddels bekende lichaamstaal.

Nu ben ik ervan overtuigd dat extravert versus introvert of hoge status versus lage status niet het belangrijkste aspect is voor het slagen van een goed gesprek. Het goede gesprek volgt vanuit een wederzijds prettig gevoel. Het is niet echt te beschrijven, maar bij de ene persoon voer je met alle gemak een leuk gesprek en bij de ander loopt dit veel moeilijker. Dit laatste is niet voor iedereen herkenbaar, want sommige mensen denken altijd een goed gesprek te hebben, maar zien niet dat de gesprekspartner dat anders kan voelen. Zelf heb ik soms hele diepgaande of juist gemakkelijke gesprekken met mensen die ik amper ken, terwijl ik soms in gesprekken met mensen die ik al lang ken merk dat het veel moeilijker verloopt. Als ik goed oplet voel ik mijn stem bij de minder goed lopende gesprekken hoger in mijn keel zitten en nog belangrijker: Ik luister minder aandachtig. Wellicht dat dit laatste komt vanuit een behoefte om het gesprek zo kort mogelijk te houden? Deze wetenschap zorgt er in ieder geval voor dat ik juist extra geniet van leuke, goede en spontane gesprekken.

 

De zin van de zin

Het gesprek draait dus vaak om een wederzijds prettig gevoel, terugkomend op mijn vraag “Wat is de zin van de zin"?

Soms vraag ik me oprecht af wat we nou eigenlijk nog moeten met al die woorden en zinnen? Het antwoord is eigenlijk simpel.

We moeten ze vooral gebruiken om de onbewuste waarneming bewust te maken. Oké, dit klinkt misschien niet zo simpel als bedoeld… Wat ik hiermee bedoel is dat zinnen je kunnen helpen met het waarnemen van je gevoel tijdens het gesprek. Ga je bijvoorbeeld helemaal op in de inhoud van het gesprek, dan heb je al snel te maken met een gesprekspartner waarmee een klik is. Merk je dat jij of je gesprekspartner hard aan het werk is door bijvoorbeeld veel te praten, waarbij de helft niet eens aankomt? Dan kun je je afvragen of je een prettig gesprek op basis van gelijkwaardigheid aan het voeren bent. Indien je dit merkt heb je overigens wel een keuze, namelijk:

• Ik ga me focussen op het gesprek en kies ervoor om op bepaalde mate deel te nemen aan het gesprek. Kortom, ik gebruik mijn invloed om er iets uit te halen. Hierdoor kan het gevoel tijdens het gesprek buigen naar prettig.
• Ik laat dit gesprek aan me voorbij gaan en ga er niet op halve kracht mijn energie aan besteden. Het beste is om dit uit te spreken, dan wel het gesprek te beëindigen. Dit laatste is uiteraard makkelijk gezegd dan gedaan.

De zin van de zin is voor mij voornamelijk luisteren wat er nou daadwerkelijk bedoeld wordt en kijken of dit past bij het gevoel wat ik heb tijdens het gesprek. Zo zijn er voor mij wat voorbeelden waarbij mensen iets zeggen, maar vaak wat anders bedoelen. Kijk maar eens naar de volgende voorbeelden:

“Het maakt mij niet uit, maar….” Betekent meestal “ik vind het best vervelend”

“Dit hebben we bewust zo gedaan” is al snel een toevoeging om het ter plekke bedachte antwoord te voorzien van een laagje serieusheid, dan wel laten overkomen als een weloverwogen besluit.

Met “Met alle respect” wordt in de meeste gevallen bedoeld… ik vind het maar niks. Dus vaak juist het tegenovergestelde van met alle respect””.

“Om eerlijk te zijn” of “Als ik heel eerlijk ben” wordt gebruikt om aan te geven dat je hetgeen je gaat zeggen echt meent. Maar in feite slaat het nergens op. Ben je bij alle andere zinnen dan niet eerlijk geweest? Het maakt het verhaal letterlijk dubieus.

“Ik ben het met je eens, alleen…” leidt eigenlijk in dat je het niet met de ander eens bent of hooguit een klein beetje.

Dit zijn zo maar wat voorbeelden die mij opvallen. Wanneer ik dit soort zinnen hoor, gaat er een alarmbel af. Ik kijk direct of ik een ergernis voel, een glimlach krijg of dat ik verder wil genieten van het gesprek. Kortom de zin van de zin is voor mij voornamelijk het signaal of de chemie goed zit of dat er juist werk aan de winkel is.

Kort samengevat: De zin van de zin heeft zin, maar hecht er ook weer niet al te veel waarde aan. Men zegt niet voor niets een foto zegt meer dan 100 woorden, toch?

 

Andere blogs van Matteo lees je hier.